PATAGONIA - Patagonia6
Instances of a for speaker SAR

12SARdim_ond Rhodri_JonesCS a (e)i wraig sy (y)n perthyn i (y)r capel (y)na rŵan .
  dim_ondonly.ADV Rhodri_Jonesname aand.CONJ eihis.ADJ.POSS.M.3S wraigwife.N.F.SG+SM sybe.V.3S.PRES.REL ynPRT perthynbelong.V.INFIN ito.PREP yrthe.DET.DEF capelchapel.N.M.SG ynathere.ADV rŵannow.ADV .
  only Rhodri Jones and his wife belong to that chapel now
19SARac wedyn (..) amser <felly (y)n_ôl> [?] oedd capten HumphreysCS (y)ma (..) a (e)i deulu .
  acand.CONJ wedynafterwards.ADV amsertime.N.M.SG fellyso.ADV yn_ôlback.ADV oeddbe.V.3S.IMPERF captencaptain.N.M.SG Humphreysname ymahere.ADV aand.CONJ eihis.ADJ.POSS.M.3S deulufamily.N.M.SG+SM .
  and then, back round that time captain Humphreys was here, and his family
21SARa fyntau ar ffarm ochr isa lle mae (y)r ysgol .
  aand.CONJ fyntauhe.PRON.EMPH.M.3S aron.PREP ffarmfarm.N.F.SG ochrside.N.F.SG isalowest.ADJ llewhere.INT maebe.V.3S.PRES yrthe.DET.DEF ysgolschool.N.F.SG .
  and he was on the farm on the lower side where the school is
25SARac oedd o a nain (.) EdwardsCS (.) a ryw ddyn na chofies i erioed mo ei enw fo (..) yn mynd yn y cwch ar i (y)r lle .
  acand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S aand.CONJ naingrandmother.N.F.SG Edwardsname aand.CONJ rywsome.PREQ+SM ddynman.N.M.SG+SM nawho_not.PRON.REL.NEG chofiesremember.V.1S.PAST+AM iI.PRON.1S erioednever.ADV monot.ADV eihis.ADJ.POSS.M.3S enwname.N.M.SG fohe.PRON.M.3S ynPRT myndgo.V.INFIN ynin.PREP ythe.DET.DEF cwchboat.N.M.SG aron.PREP ito.PREP yrthe.DET.DEF lleplace.N.M.SG .
  and he and granny Edwards and some man whose name I never remembered used to go to the place by boat
25SARac oedd o a nain (.) EdwardsCS (.) a ryw ddyn na chofies i erioed mo ei enw fo (..) yn mynd yn y cwch ar i (y)r lle .
  acand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S aand.CONJ naingrandmother.N.F.SG Edwardsname aand.CONJ rywsome.PREQ+SM ddynman.N.M.SG+SM nawho_not.PRON.REL.NEG chofiesremember.V.1S.PAST+AM iI.PRON.1S erioednever.ADV monot.ADV eihis.ADJ.POSS.M.3S enwname.N.M.SG fohe.PRON.M.3S ynPRT myndgo.V.INFIN ynin.PREP ythe.DET.DEF cwchboat.N.M.SG aron.PREP ito.PREP yrthe.DET.DEF lleplace.N.M.SG .
  and he and granny Edwards and some man whose name I never remembered used to go to the place by boat
28SARa capten HumphreysCS yn deud wrth nain +"/.
  aand.CONJ captencaptain.N.M.SG Humphreysname ynPRT deudsay.V.INFIN wrthby.PREP naingrandmother.N.F.SG .
  and captain Humphreys would say to granny:
30SAR+" yr arglwydd a (e)i piau .
  yrthe.DET.DEF arglwyddlord.N.M.SG awho.PRON.REL eiher.ADJ.POSS.F.3S.[or].his.ADJ.POSS.M.3S.[or].go.V.2S.PRES piauown.V.INFIN .
  it belongs to the Lord
32SARa mi roth o (y)r tir yna iddyn nhw .
  aand.CONJ miPRT.AFF rothgive.V.3S.PAST oof.PREP yrthe.DET.DEF tirland.N.M.SG ynathere.ADV iddynto_them.PREP+PRON.3P nhwthey.PRON.3P .
  and he gave them that land
35SARa mae (we)di roi yr telerau roth Meirug_JonesCS ar bapur i fi .
  aand.CONJ maebe.V.3S.PRES wediafter.PREP roigive.V.INFIN+SM yrthe.DET.DEF telerauterms.N.M.PL rothgive.V.3S.PAST Meirug_Jonesname aron.PREP bapurpaper.N.M.SG+SM ito.PREP fiI.PRON.1S+SM .
  and he's put the terms that Meirug Jones gave on paper for me
36SARa (y)r telerau +...
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF telerauterms.N.M.PL .
  and the terms...
47SARa (y)r chwiorydd eraill yn [//] ar yr un ffarm a un brawd .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF chwioryddsisters.N.F.PL eraillothers.PRON ynPRT aron.PREP yrthe.DET.DEF unone.NUM ffarmfarm.N.F.SG aand.CONJ unone.NUM brawdbrother.N.M.SG .
  and the other sisters were on the same farm, and one brother
47SARa (y)r chwiorydd eraill yn [//] ar yr un ffarm a un brawd .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF chwioryddsisters.N.F.PL eraillothers.PRON ynPRT aron.PREP yrthe.DET.DEF unone.NUM ffarmfarm.N.F.SG aand.CONJ unone.NUM brawdbrother.N.M.SG .
  and the other sisters were on the same farm, and one brother
50SARa SiwanCS oedd yr un fach ond oedd yn faban .
  aand.CONJ Siwanname oeddbe.V.3S.IMPERF yrthe.DET.DEF unone.NUM fachsmall.ADJ+SM ondbut.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ynPRT fabanbaby.N.M.SG+SM .
  and Siwan was the little one who was a baby
55SARa mi aeth hi â honno ffwrdd i (y)r hen wlad efo hi .
  aand.CONJ miPRT.AFF aethgo.V.3S.PAST hishe.PRON.F.3S âwith.PREP honnothat.PRON.DEM.F.SG ffwrddway.N.M.SG ito.PREP yrthe.DET.DEF henold.ADJ wladcountry.N.F.SG+SM efowith.PREP hishe.PRON.F.3S .
  and she took her awayto the old country with her
58SARa wedyn dim_ond mam o(edd) yn sefyll .
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV dim_ondonly.ADV mammother.N.F.SG oeddbe.V.3S.IMPERF ynPRT sefyllstand.V.INFIN .
  and then only Mum was standing
59SARa wedyn (ddi)m yn hir ar_ôl uh (..) uh (.) sefyll yn weddw (.) mi wnaeth nain EdwardsCS briodi efo ryw ddyn yn dod ar ei dro .
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV ddimnot.ADV+SM ynPRT hirlong.ADJ ar_ôlafter.PREP uher.IM uher.IM sefyllstand.V.INFIN ynPRT weddwwidowed.ADJ+SM miPRT.AFF wnaethdo.V.3S.PAST+SM naingrandmother.N.F.SG Edwardsname briodimarry.V.INFIN+SM efowith.PREP rywsome.PREQ+SM ddynman.N.M.SG+SM ynPRT dodcome.V.INFIN aron.PREP eihis.ADJ.POSS.M.3S droturn.N.M.SG+SM .
  and then not long after being widowed, granny Edwards married some man who came along
62SARbarod i helpu hwn a (y)r llall a dan ni heb ddim .
  barodready.ADJ+SM ito.PREP helpuhelp.V.INFIN hwnthis.PRON.DEM.M.SG aand.CONJ yrthe.DET.DEF llallother.PRON aand.CONJ danbe.V.1P.PRES niwe.PRON.1P hebwithout.PREP ddimnothing.N.M.SG+SM .
  ready to help this or the other person, and we haven't a thing
62SARbarod i helpu hwn a (y)r llall a dan ni heb ddim .
  barodready.ADJ+SM ito.PREP helpuhelp.V.INFIN hwnthis.PRON.DEM.M.SG aand.CONJ yrthe.DET.DEF llallother.PRON aand.CONJ danbe.V.1P.PRES niwe.PRON.1P hebwithout.PREP ddimnothing.N.M.SG+SM .
  ready to help this or the other person, and we haven't a thing
67SARos fydd gyda chi rywdro rywbeth i helpu rywrai peidiwch â roi pob peth a sefyll at ddim .
  osif.CONJ fyddbe.V.3S.FUT+SM gydawith.PREP chiyou.PRON.2P rywdrosome_time.ADV+SM rywbethsomething.N.M.SG+SM ito.PREP helpuhelp.V.INFIN rywraisome_people.PRON+SM peidiwchstop.V.2P.IMPER âwith.PREP roigive.V.INFIN+SM pobeach.PREQ peththing.N.M.SG aand.CONJ sefyllstand.V.INFIN atto.PREP ddimnothing.N.M.SG+SM .
  if ever you have something to help some people, don't give everything and stand for anything
76SARoedd o (y)n dod o (y)r xxx Porth_MadrynCS ar ei draed a neb yn rhoi lle iddo .
  oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT dodcome.V.INFIN oof.PREP yrthe.DET.DEF Porth_Madrynname aron.PREP eihis.ADJ.POSS.M.3S draedfeet.N.MF.SG+SM aand.CONJ nebanyone.PRON ynPRT rhoigive.V.INFIN llewhere.INT iddoto_him.PREP+PRON.M.3S .
  he came from the [...] Puerto Madryn on foot and nobody gave him a place
88SARa ddysgodd dipyn o Gymraeg .
  aand.CONJ ddysgoddteach.V.3S.PAST+SM dipynlittle_bit.N.M.SG+SM oof.PREP GymraegWelsh.N.F.SG+SM .
  and he learned a little Welsh
89SARond oedd o (y)n cymysgu (y)chydig o Gymraeg a (y)chydig o (y)r Sbanish a ryw bethau .
  ondbut.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT cymysgumix.V.INFIN ychydiga_little.QUAN oof.PREP GymraegWelsh.N.F.SG+SM aand.CONJ ychydiga_little.QUAN oof.PREP yrthe.DET.DEF SbanishSpanish.N.F.SG aand.CONJ rywsome.PREQ+SM bethauthings.N.M.PL+SM .
  but he would mix a little Welsh and a little Spanish and things
89SARond oedd o (y)n cymysgu (y)chydig o Gymraeg a (y)chydig o (y)r Sbanish a ryw bethau .
  ondbut.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT cymysgumix.V.INFIN ychydiga_little.QUAN oof.PREP GymraegWelsh.N.F.SG+SM aand.CONJ ychydiga_little.QUAN oof.PREP yrthe.DET.DEF SbanishSpanish.N.F.SG aand.CONJ rywsome.PREQ+SM bethauthings.N.M.PL+SM .
  but he would mix a little Welsh and a little Spanish and things
90SARa oedd o (y)n gweithio ar ffarm erbyn hyn .
  aand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT gweithiowork.V.INFIN aron.PREP ffarmfarm.N.F.SG erbynby.PREP hynthis.PRON.DEM.SP .
  and he was working on a farm by this time
100SARa mae (y)na y ffordd oedd yr hen Gymry yn deall efo (y)r Indiaid .
  aand.CONJ maebe.V.3S.PRES ynathere.ADV ythe.DET.DEF fforddway.N.F.SG oeddbe.V.3S.IMPERF yrthe.DET.DEF henold.ADJ GymryWelsh_people.N.M.PL+SM ynPRT deallunderstand.V.INFIN efowith.PREP yrthe.DET.DEF Indiaidname .
  and there's the way the old Welsh people used to understand the Indians
107SARa (.) xxx efo ei ddwy ferch .
  aand.CONJ efowith.PREP eihis.ADJ.POSS.M.3S ddwytwo.NUM.F+SM ferchgirl.N.F.SG+SM .
  and [...] with her two daughters
113SARa un uh (.) o (y)r plant ydy HeulwenCS (.) mam xxx +//.
  aand.CONJ unone.NUM uher.IM oof.PREP yrthe.DET.DEF plantchild.N.M.PL ydybe.V.3S.PRES Heulwenname mammother.N.F.SG .
  and one of the children is Heulwen, mother of [...]...
119SAR+< a dw i (we)di roi hanes uh teulu ni i DylanCS mewn llythyr tipyn (y)n_ôl .
  aand.CONJ dwbe.V.1S.PRES iI.PRON.1S wediafter.PREP roigive.V.INFIN+SM hanesstory.N.M.SG uher.IM teulufamily.N.M.SG niwe.PRON.1P ito.PREP Dylanname mewnin.PREP llythyrletter.N.M.SG tipynlittle_bit.N.M.SG yn_ôlback.ADV .
  and I've given the history of our family to Dylan in a letter a while back
126SARa (dy)na fo mi gadawa i o fan (y)na .
  aand.CONJ dynathat_is.ADV fohe.PRON.M.3S miPRT.AFF gadawaleave.V.3S.PRES ito.PREP.[or].I.PRON.1S oof.PREP fanplace.N.MF.SG+SM ynathere.ADV .
  and that's it, he left from there
128SARa oedd raid i ni priodi .
  aand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF raidnecessity.N.M.SG+SM ito.PREP niwe.PRON.1P priodimarry.V.INFIN .
  and we had to get married
135SARa chaeson ddim un ohonon ni orffen yr ysgol yn iawn .
  aand.CONJ chaesonget.V.1P.PAST+AM ddimnot.ADV+SM unone.NUM ohononfrom_us.PREP+PRON.1P niwe.PRON.1P orffencomplete.V.INFIN+SM yrthe.DET.DEF ysgolschool.N.F.SG ynPRT iawnOK.ADV .
  and not one of us got to finish school properly
137SARdebyg i blant Tecwyn_EdwardsCS mam a tad &m HelenCS a rheina .
  debygsimilar.ADJ+SM ito.PREP blantchild.N.M.PL+SM Tecwyn_Edwardsname mammother.N.F.SG aand.CONJ tadfather.N.M.SG Helenname aand.CONJ rheinathose.PRON .
  similar to Tecwyn Edwards' children, mother and father of Helen and those
137SARdebyg i blant Tecwyn_EdwardsCS mam a tad &m HelenCS a rheina .
  debygsimilar.ADJ+SM ito.PREP blantchild.N.M.PL+SM Tecwyn_Edwardsname mammother.N.F.SG aand.CONJ tadfather.N.M.SG Helenname aand.CONJ rheinathose.PRON .
  similar to Tecwyn Edwards' children, mother and father of Helen and those
140SARa dysgu Lladin a Groeg yn y tŷ beirdd .
  aand.CONJ dysguteach.V.INFIN LladinLatin.N.F.SG aand.CONJ GroegGreek.N.F.SG ynin.PREP ythe.DET.DEF house.N.M.SG beirddpoets.N.M.PL .
  and learnt Latin and Greek in the poets' house
140SARa dysgu Lladin a Groeg yn y tŷ beirdd .
  aand.CONJ dysguteach.V.INFIN LladinLatin.N.F.SG aand.CONJ GroegGreek.N.F.SG ynin.PREP ythe.DET.DEF house.N.M.SG beirddpoets.N.M.PL .
  and learnt Latin and Greek in the poets' house
168SARoedd y lleill isio cael lladd yr Indiaid a isio yr TehuelchesCS i joinio efo nhw .
  oeddbe.V.3S.IMPERF ythe.DET.DEF lleillothers.PRON isiowant.N.M.SG caelget.V.INFIN lladdkill.V.INFIN yrthe.DET.DEF Indiaidname aand.CONJ isiowant.N.M.SG yrthe.DET.DEF Tehuelchesname ito.PREP joiniojoin.V.INFIN efowith.PREP nhwthey.PRON.3P .
  the others wanted to be able to kill the Indians, and wanted the Tehuelches to join with them
189SARa dysgu nhw ffordd o torri (y)r cig .
  aand.CONJ dysguteach.V.INFIN nhwthey.PRON.3P fforddway.N.F.SG oof.PREP torribreak.V.INFIN yrthe.DET.DEF cigmeat.N.M.SG .
  and taught them a way of cutting meat
193SARa (y)r tirfeddianwyr oedd draw fan (a)cw ynde ?
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF tirfeddianwyrlandowner.N.M.PL oeddbe.V.3S.IMPERF drawyonder.ADV fanplace.N.MF.SG+SM acwover there.ADV yndeisn't_it.IM ?
  and it was landowners who were over there, wasn't it?
197SARa mi sefon yma +//.
  aand.CONJ miPRT.AFF sefonstand.V.3P.PAST ymahere.ADV .
  and they stood here...
199SARyn y flwyddyn mil naw cant a dau (.) mi aeth ran fwyaf ffwrdd .
  ynin.PREP ythe.DET.DEF flwyddynyear.N.F.SG+SM milthousand.N.F.SG nawnine.NUM canthundred.N.M.SG aand.CONJ dautwo.NUM.M miPRT.AFF aethgo.V.3S.PAST ranpart.N.F.SG+SM fwyafbiggest.ADJ+SM ffwrddway.N.M.SG .
  in the year 1902 most of them went away
202SARplant gwŷr a gwragedd .
  plantchild.N.M.PL gwŷrmen.N.M.PL aand.CONJ gwrageddwives.N.F.PL .
  children, men and women
214SARahCS ia efo crwyn a coed ac ati .
  ahah.IM iayes.ADV efowith.PREP crwynskins.N.M.PL aand.CONJ coedtrees.N.F.PL acand.CONJ atito_her.PREP+PRON.F.3S .
  ah yes, with skins and wood and that
216SARa (y)r plant a gwragedd a chwbl mynd efo nhw .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF plantchild.N.M.PL aand.CONJ gwrageddwives.N.F.PL aand.CONJ chwblall.ADJ+AM myndgo.V.INFIN efowith.PREP nhwthey.PRON.3P .
  and the children and women and everything with them
216SARa (y)r plant a gwragedd a chwbl mynd efo nhw .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF plantchild.N.M.PL aand.CONJ gwrageddwives.N.F.PL aand.CONJ chwblall.ADJ+AM myndgo.V.INFIN efowith.PREP nhwthey.PRON.3P .
  and the children and women and everything with them
216SARa (y)r plant a gwragedd a chwbl mynd efo nhw .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF plantchild.N.M.PL aand.CONJ gwrageddwives.N.F.PL aand.CONJ chwblall.ADJ+AM myndgo.V.INFIN efowith.PREP nhwthey.PRON.3P .
  and the children and women and everything with them
224SARa wedyn pam oedden nhw jyst â gorffen (.) o(edde)n nhw (y)n mynd (y)n_ôl i hela &we &h eto .
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV pamwhy?.ADV oeddenbe.V.3P.IMPERF nhwthey.PRON.3P jystjust.ADV âwith.PREP gorffencomplete.V.INFIN oeddenbe.V.3P.IMPERF nhwthey.PRON.3P ynPRT myndgo.V.INFIN yn_ôlback.ADV ito.PREP helahunt.V.INFIN etoagain.ADV .
  and then when they were about to finish, they went back to hunting again
226SARa dw i (y)n meddwl mai (y)n_ôl y lleuad a (y)r sêr maen nhw (y)n wneud .
  aand.CONJ dwbe.V.1S.PRES iI.PRON.1S ynPRT meddwlthink.V.INFIN maithat_it_is.CONJ.FOCUS yn_ôlback.ADV ythe.DET.DEF lleuadmoon.N.F.SG aand.CONJ yrthe.DET.DEF sêrstars.N.F.PL maenbe.V.3P.PRES nhwthey.PRON.3P ynPRT wneudmake.V.INFIN+SM .
  and I think it's by the moon and the stars that they do it
226SARa dw i (y)n meddwl mai (y)n_ôl y lleuad a (y)r sêr maen nhw (y)n wneud .
  aand.CONJ dwbe.V.1S.PRES iI.PRON.1S ynPRT meddwlthink.V.INFIN maithat_it_is.CONJ.FOCUS yn_ôlback.ADV ythe.DET.DEF lleuadmoon.N.F.SG aand.CONJ yrthe.DET.DEF sêrstars.N.F.PL maenbe.V.3P.PRES nhwthey.PRON.3P ynPRT wneudmake.V.INFIN+SM .
  and I think it's by the moon and the stars that they do it
232SARyn sylwi lot ar y lleuad a (y)r sêr .
  ynPRT sylwinotice.V.INFIN lotlot.QUAN aron.PREP ythe.DET.DEF lleuadmoon.N.F.SG aand.CONJ yrthe.DET.DEF sêrstars.N.F.PL .
  remarking a lot on the moon and stars
237SARachos [?] mae (y)r lleuad dach chi (y)n gwybod sut i hela (.) a pryd .
  achosbecause.CONJ maebe.V.3S.PRES yrthe.DET.DEF lleuadmoon.N.F.SG dachbe.V.2P.PRES chiyou.PRON.2P ynPRT gwybodknow.V.INFIN suthow.INT ito.PREP helahunt.V.INFIN aand.CONJ prydwhen.INT .
  because it's the moon that you know how to hunt and when
239SARa pryd mae xxx ffermydd yn dyfrio popeth nawr .
  aand.CONJ prydwhen.INT maebe.V.3S.PRES ffermyddfarms.N.F.PL ynPRT dyfriowater.V.INFIN popetheverything.N.M.SG nawrnow.ADV .
  and when [...] farms watering everything now
240SAR<pryd mae> [//] pan mae (y)r peiriannau newydd (y)ma (y)n dod nawr i hau india_corn a sorgoS ynde .
  prydwhen.INT maebe.V.3S.PRES panwhen.CONJ maebe.V.3S.PRES yrthe.DET.DEF peiriannaumachines.N.M.PL newyddnew.ADJ ymahere.ADV ynPRT dodcome.V.INFIN nawrnow.ADV ito.PREP hausow.V.INFIN india_cornmaize.N.M.SG aand.CONJ sorgosorghum.N.M.SG yndeisn't_it.IM .
  when these new machines come now to harvest maize and sorghum, right
258SARoedd o (y)n wneud penillion a ro(edde)n nhw (y)n drafod ambell waith .
  oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT wneudmake.V.INFIN+SM penillionverses.N.M.PL aand.CONJ roeddenbe.V.3P.IMPERF nhwthey.PRON.3P ynPRT drafoddiscuss.V.INFIN+SM ambelloccasional.PREQ waithtime.N.F.SG+SM .
  he wrote poems and they would occasionally recite them
264SARa felly mae (y)n dal ar hyd yr oes .
  aand.CONJ fellyso.ADV maebe.V.3S.PRES ynPRT dalcontinue.V.INFIN aron.PREP hydlength.N.M.SG yrthat.PRON.REL oesbe.V.3S.PRES.INDEF .
  and so it continues down the ages
275SARa felly mae (y)n bwysig .
  aand.CONJ fellyso.ADV maebe.V.3S.PRES ynPRT bwysigimportant.ADJ+SM .
  and so it's important
282SARa rŵan [?] mewn llawer le dw i (we)di clywed aml un yn deud .
  aand.CONJ rŵannow.ADV mewnin.PREP llawermany.QUAN lewhere.INT+SM dwbe.V.1S.PRES iI.PRON.1S wediafter.PREP clywedhear.V.INFIN amlfrequent.ADJ unone.NUM ynPRT deudsay.V.INFIN .
  and now in many places I've heard several people saying so
295SAR<yn y tŷ tasai> [?] hi (y)n mynd allan i hel y goesgoch a ryw borfa eraill i ferwi neu fwyta hwy hi a (y)r plant .
  ynin.PREP ythe.DET.DEF house.N.M.SG tasaibe.V.3S.PLUPERF.HYP hishe.PRON.F.3S ynPRT myndgo.V.INFIN allanout.ADV ito.PREP helcollect.V.INFIN ythe.DET.DEF goesgochredshank.N.M.SG+SM aand.CONJ rywsome.PREQ+SM borfapasture.N.F.SG+SM eraillothers.PRON ito.PREP ferwiboil.V.INFIN+SM neuor.CONJ fwytaeat.V.INFIN+SM hwythey.PRON.3P hishe.PRON.F.3S aand.CONJ yrthe.DET.DEF plantchild.N.M.PL .
  in the house if she went out to collect the herb robert and some other grasses to boil or eat them, her and her children
295SAR<yn y tŷ tasai> [?] hi (y)n mynd allan i hel y goesgoch a ryw borfa eraill i ferwi neu fwyta hwy hi a (y)r plant .
  ynin.PREP ythe.DET.DEF house.N.M.SG tasaibe.V.3S.PLUPERF.HYP hishe.PRON.F.3S ynPRT myndgo.V.INFIN allanout.ADV ito.PREP helcollect.V.INFIN ythe.DET.DEF goesgochredshank.N.M.SG+SM aand.CONJ rywsome.PREQ+SM borfapasture.N.F.SG+SM eraillothers.PRON ito.PREP ferwiboil.V.INFIN+SM neuor.CONJ fwytaeat.V.INFIN+SM hwythey.PRON.3P hishe.PRON.F.3S aand.CONJ yrthe.DET.DEF plantchild.N.M.PL .
  in the house if she went out to collect the herb robert and some other grasses to boil or eat them, her and her children
297SARa fan (y)na farwodd yr hogan fach .
  aand.CONJ fanplace.N.MF.SG+SM ynathere.ADV farwodddie.V.3S.PAST+SM yrthe.DET.DEF hogangirl.N.F.SG fachsmall.ADJ+SM .
  and that's where the little girl died
301SARa (y)r bechgyn yn iengach .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF bechgynboys.N.M.PL ynPRT iengachyoung.ADJ.COMP .
  and the boys were younger
306SARa bod y ceffylau at ei pennau_gliniau mewn dŵr .
  aand.CONJ bodbe.V.INFIN ythe.DET.DEF ceffylauhorses.N.M.PL atto.PREP eihis.ADJ.POSS.M.3S pennau_gliniauknee.N.M.PL mewnin.PREP dŵrwater.N.M.SG .
  and that the horses were up to their knees in water
309SARwneith ceffylau ddim gallu cerdded yn y mwd efo cario xxx a tynnu wrth y wagan .
  wneithdo.V.3S.FUT+SM ceffylauhorses.N.M.PL ddimnot.ADV+SM gallube_able.V.INFIN cerddedwalk.V.INFIN ynin.PREP ythe.DET.DEF mwdmud.N.M.SG efowith.PREP cariocarry.V.INFIN aand.CONJ tynnudraw.V.INFIN wrthby.PREP ythat.PRON.REL waganwagon.N.F.SG .
  horses won't be able to walk in mud while carrying [...] and pulling the wagon
317SARa wnaeth uh <tad uh tŷ> [//] tad NelCS fach ddim syrthio fan (y)na lle mae tŷ Berwyn_WynCS .
  aand.CONJ wnaethdo.V.3S.PAST+SM uher.IM tadfather.N.M.SG uher.IM house.N.M.SG tadfather.N.M.SG Nelname fachsmall.ADJ+SM ddimnot.ADV+SM syrthiofall.V.INFIN fanplace.N.MF.SG+SM ynathere.ADV llewhere.INT maebe.V.3S.PRES house.N.M.SG Berwyn_Wynname .
  and little Nel's father didn't fall there where Berwyn Wyn's house is
324SARa wedyn aeson fyny am GaimanCS ac i (y)r lle (y)na ac ati .
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV aesongo.V.1P.PAST fynyup.ADV amfor.PREP Gaimanname acand.CONJ ito.PREP yrthe.DET.DEF lleplace.N.M.SG ynathere.ADV acand.CONJ atito_her.PREP+PRON.F.3S .
  and then they went up to Gaiman and to that place and that
325SARa wedyn oedden nhw (we)di mynd i (y)r ffermydd erbyn hyn .
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV oeddenbe.V.3P.IMPERF nhwthey.PRON.3P wediafter.PREP myndgo.V.INFIN ito.PREP yrthe.DET.DEF ffermyddfarms.N.F.PL erbynby.PREP hynthis.PRON.DEM.SP .
  and then they'd gone to the farms by this time
327SARwedyn mae ryw stori yn rywle (.) bod nhw (y)n mynd rywle yn hwyr yn prynhawn am (.) be (y)dy enw (.) a bod (y)na plentyn bach (we)di cwympo o (y)r wagan .
  wedynafterwards.ADV maebe.V.3S.PRES rywsome.PREQ+SM storistory.N.F.SG ynin.PREP rywlesomewhere.N.M.SG+SM bodbe.V.INFIN nhwthey.PRON.3P ynPRT myndgo.V.INFIN rywlesomewhere.N.M.SG+SM ynPRT hwyrlate.ADJ ynPRT prynhawnafternoon.N.M.SG amfor.PREP bewhat.INT ydybe.V.3S.PRES enwname.N.M.SG aand.CONJ bodbe.V.INFIN ynathere.ADV plentynchild.N.M.SG bachsmall.ADJ wediafter.PREP cwympofall.V.INFIN ohe.PRON.M.3S yrthat.PRON.REL waganwagon.N.F.SG .
  then there's some story somewhere that they went somewhere late in the afternoon for what-do-you-call-it, and that a little child had fallen from the wagon
337SAR+< a bore wedyn bod ei thad hi bod yn y lle (y)na holi <amdanyn nhw> [?] .
  aand.CONJ boremorning.N.M.SG wedynafterwards.ADV bodbe.V.INFIN eiher.ADJ.POSS.F.3S thadfather.N.M.SG+AM hishe.PRON.F.3S bodbe.V.INFIN ynin.PREP ythe.DET.DEF lleplace.N.M.SG ynathere.ADV holiask.V.INFIN amdanynfor_them.PREP+PRON.3P nhwthey.PRON.3P .
  and the next morning that her father was in that place asking after them
344SAR+< maen nhw (y)n wneud e fel rhyw stori nofel a +//.
  maenbe.V.3P.PRES nhwthey.PRON.3P ynPRT wneudmake.V.INFIN+SM ehe.PRON.M.3S fellike.CONJ rhywsome.PREQ storistory.N.F.SG nofelnovel.N.F.SG aand.CONJ .
  they do it like the storyline of some novel and...
346SARa mae rywun gwybod yr hanes .
  aand.CONJ maebe.V.3S.PRES rywunsomeone.N.M.SG+SM gwybodknow.V.INFIN yrthe.DET.DEF hanesstory.N.M.SG .
  and someone knows the history
350SARmaen nhw yn gadael hel y plant at ei_gilydd rhoi nhw yn y wagan a (y)r fam efo nhw .
  maenbe.V.3P.PRES nhwthey.PRON.3P ynPRT gadaelleave.V.INFIN helcollect.V.INFIN ythe.DET.DEF plantchild.N.M.PL atto.PREP ei_gilyddeach_other.PRON.3SP rhoigive.V.INFIN nhwthey.PRON.3P ynPRT ythat.PRON.REL waganwagon.N.F.SG aand.CONJ yrthe.DET.DEF fammother.N.F.SG+SM efowith.PREP nhwthey.PRON.3P .
  they leave, collect the children together, put them in the wagon, and the mother with them
354SARa dw i (ddi)m [?] yn cofio ryw bethau eraill yn y llyfr bach hwn .
  aand.CONJ dwbe.V.1S.PRES iI.PRON.1S ddimnot.ADV+SM ynPRT cofioremember.V.INFIN rywsome.PREQ+SM bethauthings.N.M.PL+SM eraillothers.PRON ynin.PREP ythe.DET.DEF llyfrbook.N.M.SG bachsmall.ADJ hwnthis.PRON.DEM.M.SG .
  and I don't remember any other things from that little book
356SARond lyfr bach neis eu hanes nhw a eu mam nhw wedi marw a ryw lot o bethau .
  ondbut.CONJ lyfrbook.N.M.SG+SM bachsmall.ADJ neisnice.ADJ eutheir.ADJ.POSS.3P hanesstory.N.M.SG nhwthey.PRON.3P aand.CONJ eutheir.ADJ.POSS.3P mammother.N.F.SG nhwthey.PRON.3P wediafter.PREP marwdie.V.INFIN aand.CONJ rywsome.PREQ+SM lotlot.QUAN oof.PREP bethauthings.N.M.PL+SM .
  but a nice book of their story, and their mother died and lots of things
356SARond lyfr bach neis eu hanes nhw a eu mam nhw wedi marw a ryw lot o bethau .
  ondbut.CONJ lyfrbook.N.M.SG+SM bachsmall.ADJ neisnice.ADJ eutheir.ADJ.POSS.3P hanesstory.N.M.SG nhwthey.PRON.3P aand.CONJ eutheir.ADJ.POSS.3P mammother.N.F.SG nhwthey.PRON.3P wediafter.PREP marwdie.V.INFIN aand.CONJ rywsome.PREQ+SM lotlot.QUAN oof.PREP bethauthings.N.M.PL+SM .
  but a nice book of their story, and their mother died and lots of things
358SARso oedd o a (y)r bachgen wedi mynd i rywle (.) tra oedd y wraig +//.
  soso.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S aand.CONJ yrthe.DET.DEF bachgenboy.N.M.SG wediafter.PREP myndgo.V.INFIN ito.PREP rywlesomewhere.N.M.SG+SM trawhile.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ythe.DET.DEF wraigwife.N.F.SG+SM .
  so he and the boy had gone off somewhere while the wife...
362SARa mi farwodd .
  aand.CONJ miPRT.AFF farwodddie.V.3S.PAST+SM .
  and she died
366SARa misus HughesCS DowlaisCS (.) PantglasCS oedd [/] oedd y <bydwraig &m ynde> [//] parteraS ynde .
  aand.CONJ misusMrs.N.F.SG Hughesname Dowlaisname Pantglasname oeddbe.V.3S.IMPERF oeddbe.V.3S.IMPERF ythe.DET.DEF bydwraigmidwife.N.F.SG yndeisn't_it.IM parteramidwife.N.F.SG yndeisn't_it.IM .
  and Mrs Hughes Dowlais Pantglas was the midwife, right
369SARa bod hi wedi methu (y)r ffordd achos oedd hi yn nos a mi ddoth yn_ôl .
  aand.CONJ bodbe.V.INFIN hishe.PRON.F.3S wediafter.PREP methufail.V.INFIN yrthe.DET.DEF fforddway.N.F.SG achosbecause.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF hishe.PRON.F.3S ynPRT nosnight.N.F.SG aand.CONJ miPRT.AFF ddothcome.V.3S.PAST+SM yn_ôlback.ADV .
  and that she had come off the road because it was night and she came back
369SARa bod hi wedi methu (y)r ffordd achos oedd hi yn nos a mi ddoth yn_ôl .
  aand.CONJ bodbe.V.INFIN hishe.PRON.F.3S wediafter.PREP methufail.V.INFIN yrthe.DET.DEF fforddway.N.F.SG achosbecause.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF hishe.PRON.F.3S ynPRT nosnight.N.F.SG aand.CONJ miPRT.AFF ddothcome.V.3S.PAST+SM yn_ôlback.ADV .
  and that she had come off the road because it was night and she came back
370SARa feddyliodd bod ei mam hi &n yn cysgu .
  aand.CONJ feddylioddthink.V.3S.PAST+SM bodbe.V.INFIN eiher.ADJ.POSS.F.3S mammother.N.F.SG hishe.PRON.F.3S ynPRT cysgusleep.V.INFIN .
  and she thought her mother was asleep
372SARa mi aeth hi a mi orwedd yn ei ochr hi .
  aand.CONJ miPRT.AFF aethgo.V.3S.PAST hishe.PRON.F.3S aand.CONJ miPRT.AFF orweddlie_down.V.3S.PRES+SM.[or].lie_down.V.INFIN+SM ynPRT eiher.ADJ.POSS.F.3S ochrside.N.F.SG hishe.PRON.F.3S .
  and she went and lay by her side
372SARa mi aeth hi a mi orwedd yn ei ochr hi .
  aand.CONJ miPRT.AFF aethgo.V.3S.PAST hishe.PRON.F.3S aand.CONJ miPRT.AFF orweddlie_down.V.3S.PRES+SM.[or].lie_down.V.INFIN+SM ynPRT eiher.ADJ.POSS.F.3S ochrside.N.F.SG hishe.PRON.F.3S .
  and she went and lay by her side
383SAR+< a mae (y)na wragedd hefyd .
  aand.CONJ maebe.V.3S.PRES ynathere.ADV wrageddwives.N.F.PL+SM hefydalso.ADV .
  and there are women too
396SAR<oedd o (y)n mynd> [?] xxx a (y)chydig iawn oedd mam yn gallu mynd yn dlawd iawn .
  oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT myndgo.V.INFIN aand.CONJ ychydiga_little.QUAN iawnOK.ADV oeddbe.V.3S.IMPERF mammother.N.F.SG ynPRT gallube_able.V.INFIN myndgo.V.INFIN ynPRT dlawdpoor.ADJ+SM iawnvery.ADV .
  he was going [...] and very little, Mum could become very poor
398SARoedd hi (y)n wneud gardd lysiau ac yn godro hyn a (y)r llall .
  oeddbe.V.3S.IMPERF hishe.PRON.F.3S ynPRT wneudmake.V.INFIN+SM garddgarden.N.F.SG lysiauvegetables.N.M.PL+SM acand.CONJ ynPRT godromilk.V.INFIN hynthis.PRON.DEM.SP aand.CONJ yrthe.DET.DEF llallother.PRON .
  she did some garden vegetables and milked a here and there
399SARxxx oedd gyda nhw wair a ryw bethau erbyn hyn .
  oeddbe.V.3S.IMPERF gydawith.PREP nhwthey.PRON.3P wairhay.N.M.SG+SM aand.CONJ rywsome.PREQ+SM bethauthings.N.M.PL+SM erbynby.PREP hynthis.PRON.DEM.SP .
  [...] they had hay and things by this time
400SARa mi aeson lawr a lawr .
  aand.CONJ miPRT.AFF aesongo.V.1P.PAST lawrdown.ADV aand.CONJ lawrdown.ADV .
  and it went down and down
400SARa mi aeson lawr a lawr .
  aand.CONJ miPRT.AFF aesongo.V.1P.PAST lawrdown.ADV aand.CONJ lawrdown.ADV .
  and it went down and down
402SARa mae llawer un wedi marw yn y man hyn yn dyffryn o ddiffyg dim meddyg i gael (.) neu dim arian neu dim ffordd neu (.) ie (.) diffyg parch .
  aand.CONJ maebe.V.3S.PRES llawermany.QUAN unone.NUM wediafter.PREP marwdie.V.INFIN ynin.PREP ythe.DET.DEF manplace.N.MF.SG hynthis.ADJ.DEM.SP ynPRT dyffrynvalley.N.M.SG oof.PREP ddiffyglack.N.M.SG+SM dimnot.ADV meddygdoctor.N.M.SG ito.PREP gaelget.V.INFIN+SM neuor.CONJ dimnot.ADV arianmoney.N.M.SG neuor.CONJ dimnot.ADV fforddway.N.F.SG neuor.CONJ ieyes.ADV diffyglack.N.M.SG parchrespect.N.M.SG .
  and many a one has died in this place, in the valley, for lack of an available doctor, or of money, or of a road or, yes, lack of respect
412SARond mae (y)r coed a hyn a (y)r llall lot o bethau +...
  ondbut.CONJ maebe.V.3S.PRES yrthe.DET.DEF coedtrees.N.F.PL aand.CONJ hynthis.PRON.DEM.SP aand.CONJ yrthe.DET.DEF llallother.PRON lotlot.QUAN oof.PREP bethauthings.N.M.PL+SM .
  but the trees and this and that, lots of things...
412SARond mae (y)r coed a hyn a (y)r llall lot o bethau +...
  ondbut.CONJ maebe.V.3S.PRES yrthe.DET.DEF coedtrees.N.F.PL aand.CONJ hynthis.PRON.DEM.SP aand.CONJ yrthe.DET.DEF llallother.PRON lotlot.QUAN oof.PREP bethauthings.N.M.PL+SM .
  but the trees and this and that, lots of things...
418SARac oedd &n gyda nhw ardd fawr a llysiau a codi gwair a &n &n anifeiliaid efo nhw a corral_iauS+cym da cwt ieir da .
  acand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF gydawith.PREP nhwthey.PRON.3P arddgarden.N.F.SG+SM fawrbig.ADJ+SM aand.CONJ llysiauvegetables.N.M.PL aand.CONJ codilift.V.INFIN gwairhay.N.M.SG aand.CONJ anifeiliaidanimals.N.M.PL efowith.PREP nhwthey.PRON.3P aand.CONJ corral_iaufarmyard.N.M.SG dagood.ADJ cwthut.N.M.SG ieirhens.N.F.PL dagood.ADJ .
  and they had a big garden and vegetables and a harvester and animals and good cattle enclosures and a good chickep coop
418SARac oedd &n gyda nhw ardd fawr a llysiau a codi gwair a &n &n anifeiliaid efo nhw a corral_iauS+cym da cwt ieir da .
  acand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF gydawith.PREP nhwthey.PRON.3P arddgarden.N.F.SG+SM fawrbig.ADJ+SM aand.CONJ llysiauvegetables.N.M.PL aand.CONJ codilift.V.INFIN gwairhay.N.M.SG aand.CONJ anifeiliaidanimals.N.M.PL efowith.PREP nhwthey.PRON.3P aand.CONJ corral_iaufarmyard.N.M.SG dagood.ADJ cwthut.N.M.SG ieirhens.N.F.PL dagood.ADJ .
  and they had a big garden and vegetables and a harvester and animals and good cattle enclosures and a good chickep coop
418SARac oedd &n gyda nhw ardd fawr a llysiau a codi gwair a &n &n anifeiliaid efo nhw a corral_iauS+cym da cwt ieir da .
  acand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF gydawith.PREP nhwthey.PRON.3P arddgarden.N.F.SG+SM fawrbig.ADJ+SM aand.CONJ llysiauvegetables.N.M.PL aand.CONJ codilift.V.INFIN gwairhay.N.M.SG aand.CONJ anifeiliaidanimals.N.M.PL efowith.PREP nhwthey.PRON.3P aand.CONJ corral_iaufarmyard.N.M.SG dagood.ADJ cwthut.N.M.SG ieirhens.N.F.PL dagood.ADJ .
  and they had a big garden and vegetables and a harvester and animals and good cattle enclosures and a good chickep coop
418SARac oedd &n gyda nhw ardd fawr a llysiau a codi gwair a &n &n anifeiliaid efo nhw a corral_iauS+cym da cwt ieir da .
  acand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF gydawith.PREP nhwthey.PRON.3P arddgarden.N.F.SG+SM fawrbig.ADJ+SM aand.CONJ llysiauvegetables.N.M.PL aand.CONJ codilift.V.INFIN gwairhay.N.M.SG aand.CONJ anifeiliaidanimals.N.M.PL efowith.PREP nhwthey.PRON.3P aand.CONJ corral_iaufarmyard.N.M.SG dagood.ADJ cwthut.N.M.SG ieirhens.N.F.PL dagood.ADJ .
  and they had a big garden and vegetables and a harvester and animals and good cattle enclosures and a good chickep coop
429SARac uh ar gwaelod oedden nhw (y)n dod lawr i fwyta yn y dydd a ryw bethau felly fel (y)na .
  acand.CONJ uher.IM aron.PREP gwaelodbottom.N.M.SG oeddenbe.V.3P.IMPERF nhwthey.PRON.3P ynPRT dodcome.V.INFIN lawrdown.ADV ito.PREP fwytaeat.V.INFIN+SM ynin.PREP ythe.DET.DEF dyddday.N.M.SG aand.CONJ rywsome.PREQ+SM bethauthings.N.M.PL+SM fellyso.ADV fellike.CONJ ynathere.ADV .
  and at the bottom they used to come down to eat in the day and some such things like that
432SARa misus Sam_RhysCS oedd y fydwraig fuodd yn tendio arnaf i .
  aand.CONJ misusMrs.N.F.SG Sam_Rhysname oeddbe.V.3S.IMPERF ythe.DET.DEF fydwraigmidwife.N.F.SG+SM fuoddbe.V.3S.PAST+SM ynPRT tendiotend.V.INFIN arnafon_me.PREP+PRON.1S iI.PRON.1S .
  and Mrs Sam Rhys was the midwife who tended to me
439SARa mi es i (y)n lwcus trwy bob peth .
  aand.CONJ miPRT.AFF esgo.V.1S.PAST iI.PRON.1S ynPRT lwcuslucky.ADJ trwythrough.PREP bobeach.PREQ+SM peththing.N.M.SG .
  and I got through everything luckily
440SARmi ddaliodd Duw ni (y)n fyw y plant a finnau .
  miPRT.AFF ddalioddcontinue.V.3S.PAST+SM Duwname niwe.PRON.1P ynPRT fywlive.V.INFIN+SM ythe.DET.DEF plantchild.N.M.PL aand.CONJ finnauI.PRON.EMPH.1S+SM .
  God kept us alive, the children and myself
446SARrhyw ddyn wedi mynd i rywle i wrando ar y preliminaresS ynde yr uh yr rhagbrawf efo ryw gôr a ryw bethau ynde .
  rhywsome.PREQ ddynman.N.M.SG+SM wediafter.PREP myndgo.V.INFIN ito.PREP rywlesomewhere.N.M.SG+SM ito.PREP wrandolisten.V.INFIN+SM aron.PREP ythe.DET.DEF preliminarespreliminary.ADJ.M.PL yndeisn't_it.IM yrthe.DET.DEF uher.IM yrthe.DET.DEF rhagbrawfpreliminary_round.N.G.SG efowith.PREP rywsome.PREQ+SM gôrchoir.N.M.SG+SM aand.CONJ rywsome.PREQ+SM bethauthings.N.M.PL+SM yndeisn't_it.IM .
  some man had gone somewhere to listen to the preliminaries, right, the preliminary test with some choir and things, right
447SARa ryw ddyn [?] arall xxx isio ei weld o bore neu rywbeth +"/.
  aand.CONJ rywsome.PREQ+SM ddynman.N.M.SG+SM arallother.ADJ isiowant.N.M.SG eihis.ADJ.POSS.M.3S weldsee.V.INFIN+SM ohe.PRON.M.3S boremorning.N.M.SG neuor.CONJ rywbethsomething.N.M.SG+SM .
  and some other man [...] wanted to see him in the morning or something
453SARa oedd yr anthem digwydd bod Ni_Phlygwn_Byth_I_LawrCS .
  aand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF yrthe.DET.DEF anthemanthem.N.F.SG digwyddhappen.V.INFIN bodbe.V.INFIN Ni_Phlygwn_Byth_I_Lawrname .
  and the anthem happened to be Ni Phlygwn Byth I Lawr ['We shall not bow down"]
457SARmae ryw &r um Ni_Phlygwn_Byth_I_LawrCS rhyngtho bob caib a rhaw bore (y)ma .
  maebe.V.3S.PRES rywsome.PREQ+SM umum.IM Ni_Phlygwn_Byth_I_Lawrname rhyngthobetween.PREP bobeach.PREQ+SM caibpickaxe.N.F.SG aand.CONJ rhawspade.N.F.SG boremorning.N.M.SG ymahere.ADV .
  there's some Ni Phlygwn Byth I Lawr between every pick and shovel this morning
459SARa wedyn [=! laughs] +...
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV .
  and then...
462SARa [/] &=laugh <a peidio plygu lawr> [=! laugh] .
  aand.CONJ aand.CONJ peidiostop.V.INFIN plygufold.V.INFIN lawrdown.ADV .
  and not bowing down
462SARa [/] &=laugh <a peidio plygu lawr> [=! laugh] .
  aand.CONJ aand.CONJ peidiostop.V.INFIN plygufold.V.INFIN lawrdown.ADV .
  and not bowing down
464SARa mae llawer i nhw (y)n ofn y ga i +//.
  aand.CONJ maebe.V.3S.PRES llawermany.QUAN ito.PREP nhwthey.PRON.3P ynPRT ofnfear.N.M.SG ythat.PRON.REL gaget.V.1S.PRES+SM iI.PRON.1S .
  and many of them are afraid I'll get...
465SARa gwaith wneith i (y)r caib a rhaw .
  aand.CONJ gwaithwork.N.M.SG wneithdo.V.3S.FUT+SM ito.PREP.[or].I.PRON.1S yrthe.DET.DEF caibpickaxe.N.F.SG aand.CONJ rhawspade.N.F.SG .
  and he did work to pick and shovel
465SARa gwaith wneith i (y)r caib a rhaw .
  aand.CONJ gwaithwork.N.M.SG wneithdo.V.3S.FUT+SM ito.PREP.[or].I.PRON.1S yrthe.DET.DEF caibpickaxe.N.F.SG aand.CONJ rhawspade.N.F.SG .
  and he did work to pick and shovel
466SARachos dw i (we)di wneud o (.) (we)di bod ar y ffarm (.) efo (y)r arad a (y)r &orsel (.) oedden ni (y)n gallu pan oedden ni (y)n blant ifanc .
  achosbecause.CONJ dwbe.V.1S.PRES iI.PRON.1S wediafter.PREP wneudmake.V.INFIN+SM ohe.PRON.M.3S wediafter.PREP bodbe.V.INFIN aron.PREP ythe.DET.DEF ffarmfarm.N.F.SG efowith.PREP yrthe.DET.DEF aradplough.N.M.SG aand.CONJ yrthat.PRON.REL oeddenbe.V.1P.IMPERF niwe.PRON.1P ynPRT gallube_able.V.INFIN panwhen.CONJ oeddenbe.V.1P.IMPERF niwe.PRON.1P ynPRT blantchild.N.M.PL+SM ifancyoung.ADJ .
  because I do it, having been on the farm with the plough and the harrow [?] we were able when we were little children
480SARa dyna faint o gymdog(ion) +//.
  aand.CONJ dynathat_is.ADV faintsize.N.M.SG+SM oof.PREP gymdogionneighbours.N.M.PL+SM .
  and that's how many neighbours...
483SARa chaen ni ddim mynd i (y)r ysgol .
  aand.CONJ chaenget.V.1P.IMPERF+AM niwe.PRON.1P ddimnot.ADV+SM myndgo.V.INFIN ito.PREP yrthe.DET.DEF ysgolschool.N.F.SG .
  and we weren't allawed to go to school
497SARpedwar hyna(f) yn gallu Cymraeg a Sbanish .
  pedwarfour.NUM.M hynafolder.ADJ ynPRT gallube_able.V.INFIN CymraegWelsh.N.F.SG aand.CONJ SbanishSpanish.N.F.SG .
  the four eldest know Welsh and Spanish
499SARa Gymraeg xxx .
  aand.CONJ GymraegWelsh.N.F.SG+SM .
  and Welsh [...]
500SARi ddarllen a sgrifennu .
  ito.PREP ddarllenread.V.INFIN+SM aand.CONJ sgrifennuwrite.V.INFIN .
  to read and write
504SARa wedyn ges i lawer o hanes fel (y)na .
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV gesget.V.1S.PAST+SM iI.PRON.1S lawermany.QUAN+SM oof.PREP hanesstory.N.M.SG fellike.CONJ ynathere.ADV .
  and then I got a lot of history that way
524SARa oedd o xxx .
  aand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S .
  and he was [...]
529SARa mae ei chwaer o yn dod wedyn ac yn dysgu chi <siarad yn> [//] chwarae yn Sbanish .
  aand.CONJ maebe.V.3S.PRES eihis.ADJ.POSS.M.3S chwaersister.N.F.SG ohe.PRON.M.3S ynPRT dodcome.V.INFIN wedynafterwards.ADV acand.CONJ ynPRT dysguteach.V.INFIN chiyou.PRON.2P siaradtalk.V.INFIN ynPRT chwaraeplay.V.INFIN ynin.PREP SbanishSpanish.N.F.SG .
  and his sister comes then and teaches you to play in Spanish
545SARoedd (y)na wragedd ac ati a dynion yn gallu siarad efo ryw ddyn yn dod i (y)r lle .
  oeddbe.V.3S.IMPERF ynathere.ADV wrageddwives.N.F.PL+SM acand.CONJ atito_her.PREP+PRON.F.3S aand.CONJ dynionmen.N.M.PL ynPRT gallube_able.V.INFIN siaradtalk.V.INFIN efowith.PREP rywsome.PREQ+SM ddynman.N.M.SG+SM ynPRT dodcome.V.INFIN ito.PREP yrthe.DET.DEF lleplace.N.M.SG .
  there were wives and such, and and men able to speak it with some man who came to their place
546SARfel y gallineroS oedden ni (y)n galw yn prynu ieir ac yn gwerthu xxx hen bethau dillad a [/] (.) a rai bwydydd ac ati mewn [?] ryw gerbyd bach fel (y)na .
  fellike.CONJ ythe.DET.DEF gallinerochicken_farmer.N.M.SG oeddenbe.V.1P.IMPERF niwe.PRON.1P ynPRT galwcall.V.INFIN ynPRT prynubuy.V.INFIN ieirhens.N.F.PL acand.CONJ ynPRT gwerthusell.V.INFIN henold.ADJ bethauthings.N.M.PL+SM dilladclothes.N.M.PL aand.CONJ aand.CONJ raisome.PREQ+SM bwydyddfoods.N.M.PL acand.CONJ atito_her.PREP+PRON.F.3S mewnin.PREP rywsome.PREQ+SM gerbydcarriage.N.M.SG+SM bachsmall.ADJ fellike.CONJ ynathere.ADV .
  like the gallinero (poultry dealer) we called him, buying chickens and selling [...] old things, clothes and some foods and things, in some little van like that
546SARfel y gallineroS oedden ni (y)n galw yn prynu ieir ac yn gwerthu xxx hen bethau dillad a [/] (.) a rai bwydydd ac ati mewn [?] ryw gerbyd bach fel (y)na .
  fellike.CONJ ythe.DET.DEF gallinerochicken_farmer.N.M.SG oeddenbe.V.1P.IMPERF niwe.PRON.1P ynPRT galwcall.V.INFIN ynPRT prynubuy.V.INFIN ieirhens.N.F.PL acand.CONJ ynPRT gwerthusell.V.INFIN henold.ADJ bethauthings.N.M.PL+SM dilladclothes.N.M.PL aand.CONJ aand.CONJ raisome.PREQ+SM bwydyddfoods.N.M.PL acand.CONJ atito_her.PREP+PRON.F.3S mewnin.PREP rywsome.PREQ+SM gerbydcarriage.N.M.SG+SM bachsmall.ADJ fellike.CONJ ynathere.ADV .
  like the gallinero (poultry dealer) we called him, buying chickens and selling [...] old things, clothes and some foods and things, in some little van like that
550SARa oedden nhw wedi arfer siarad efo yr Indiaid wedyn .
  aand.CONJ oeddenbe.V.3P.IMPERF nhwthey.PRON.3P wediafter.PREP arferuse.V.INFIN siaradtalk.V.INFIN efowith.PREP yrthe.DET.DEF Indiaidname wedynafterwards.ADV .
  and they were used to talking to the Indians then
554SARa fan (y)na mae (y)n anfantais ofnadwy .
  aand.CONJ fanplace.N.MF.SG+SM ynathere.ADV maebe.V.3S.PRES ynPRT anfantaisdisadvantage.N.F.SG ofnadwyterrible.ADJ .
  and there it's a massive advantage
555SARa colli yr ysgol gynta .
  aand.CONJ collilose.V.INFIN yrthe.DET.DEF ysgolschool.N.F.SG gyntafirst.ORD+SM .
  and missing school first
563SARa dechrau gyda un a dechrau llall wedyn +...
  aand.CONJ dechraubegin.V.INFIN gydawith.PREP unone.NUM aand.CONJ dechraubegin.V.INFIN llallother.PRON wedynafterwards.ADV .
  and starting with one and then starting the other afterwards
563SARa dechrau gyda un a dechrau llall wedyn +...
  aand.CONJ dechraubegin.V.INFIN gydawith.PREP unone.NUM aand.CONJ dechraubegin.V.INFIN llallother.PRON wedynafterwards.ADV .
  and starting with one and then starting the other afterwards
564SARi Patagonia lle mae merch PenriCS ac AlunCS a siŵr bod nhw yma nawr .
  ito.PREP Patagonianame llewhere.INT maebe.V.3S.PRES merchgirl.N.F.SG Penriname acand.CONJ Alunname aand.CONJ siŵrsure.ADJ bodbe.V.INFIN nhwthey.PRON.3P ymahere.ADV nawrnow.ADV .
  to Patagonia where Penri and Alun are, and I'm sure they're here now
575SARa wedyn mi aeth ei frawd a mi aeth TomosCS wedyn .
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV miPRT.AFF aethgo.V.3S.PAST eihis.ADJ.POSS.M.3S frawdbrother.N.M.SG+SM aand.CONJ miPRT.AFF aethgo.V.3S.PAST Tomosname wedynafterwards.ADV .
  and then his brother went, and Tomos went afterwards
575SARa wedyn mi aeth ei frawd a mi aeth TomosCS wedyn .
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV miPRT.AFF aethgo.V.3S.PAST eihis.ADJ.POSS.M.3S frawdbrother.N.M.SG+SM aand.CONJ miPRT.AFF aethgo.V.3S.PAST Tomosname wedynafterwards.ADV .
  and then his brother went, and Tomos went afterwards
576SARa dw i (ddi)m (we)di gweld TomosCS ers_talwm .
  aand.CONJ dwbe.V.1S.PRES iI.PRON.1S ddimnot.ADV+SM wediafter.PREP gweldsee.V.INFIN Tomosname ers_talwmfor_some_time.ADV .
  and I haven't seen Tomos for a long time
579SAR+< a wedyn +/.
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV .
  and then
600SARa wedyn mi gafodd EmilioCS (.) ysgoloriaeth maen nhw (y)n ddeud xxx ynde (.) i fynd i ysgol TrelewCS .
  aand.CONJ wedynafterwards.ADV miPRT.AFF gafoddget.V.3S.PAST+SM Emilioname ysgoloriaethscholarship.N.F.SG maenbe.V.3P.PRES nhwthey.PRON.3P ynPRT ddeudsay.V.INFIN+SM yndeisn't_it.IM ito.PREP fyndgo.V.INFIN+SM ito.PREP ysgolschool.N.F.SG Trelewname .
  and then Emilio got a scholarship, as they say [...], to go to Trelew school
609SARacho(s) mynd PatagoniaCS (doe)s (y)na (ddi)m raid talu dim_byd dim_ond y dillad (.) a (y)r uh daith .
  achosbecause.CONJ myndgo.V.INFIN Patagonianame doesbe.V.3S.PRES.INDEF.NEG ynathere.ADV ddimnot.ADV+SM raidnecessity.N.M.SG+SM talupay.V.INFIN dim_bydnothing.ADV dim_ondonly.ADV ythe.DET.DEF dilladclothes.N.M.PL aand.CONJ yrthe.DET.DEF uher.IM daithjourney.N.F.SG+SM .
  because going to Patagonia there's no need to pay for anything, only the clothes and the journey
613SARac o(edde)n nhw (y)n le ardderchog a (we)di dysgu wel peth ofnadwy ynde .
  acand.CONJ oeddenbe.V.3P.IMPERF nhwthey.PRON.3P ynPRT leplace.N.M.SG+SM ardderchogexcellent.ADJ aand.CONJ wediafter.PREP dysguteach.V.INFIN welwell.IM peththing.N.M.SG ofnadwyterrible.ADJ yndeisn't_it.IM .
  and they were at an excellent place, and had learned an awful lot
616SAREduardo_TomosCS a reina wedi bod yna .
  Eduardo_Tomosname aand.CONJ reinathose.PRON+SM wediafter.PREP bodbe.V.INFIN ynathere.ADV .
  Eduardo Tomos and those have been there
633SARa mae sôn am hwnna yn y Beibl ofnadwy .
  aand.CONJ maebe.V.3S.PRES sônmention.V.INFIN amfor.PREP hwnnathat.PRON.DEM.M.SG ynin.PREP ythe.DET.DEF BeiblBible.N.M.SG ofnadwyterrible.ADJ .
  and it mentions that an awful lot in the Bible
634SARac ta_beth mi gorfod mynd lawr a <mi ddoth &a> [//] mi ddoth allan (..) i (y)r gegin yn y [//] yr uh ffrynt fan (y)na (.) i dendio fi .
  acand.CONJ ta_bethanyway.ADV miPRT.AFF gorfodhave_to.V.INFIN myndgo.V.INFIN lawrdown.ADV aand.CONJ miPRT.AFF ddothcome.V.3S.PAST+SM miPRT.AFF ddothcome.V.3S.PAST+SM allanout.ADV ito.PREP yrthe.DET.DEF geginkitchen.N.F.SG+SM ynin.PREP ythe.DET.DEF yrthe.DET.DEF uher.IM ffryntfront.N.M.SG fanplace.N.MF.SG+SM ynathere.ADV ito.PREP dendiotend.V.INFIN+SM fiI.PRON.1S+SM .
  and anyway I had to go down and he came out, to the kitchen in the front there, to tend to me
635SARa ddeudais i bod fi wedi mynd achos bod nhw yn galw o RawsonCS i (y)r comisaríaS i ddeud wrtha i na bod y notasS EmilioCS yn machgen i ddim cael ei gyrru RawsonCS .
  aand.CONJ ddeudaissay.V.1S.PAST+SM iI.PRON.1S bodbe.V.INFIN fiI.PRON.1S+SM wediafter.PREP myndgo.V.INFIN achosbecause.CONJ bodbe.V.INFIN nhwthey.PRON.3P ynPRT galwcall.V.INFIN ofrom.PREP Rawsonname ito.PREP yrthe.DET.DEF comisaríacommissariat.N.F.SG ito.PREP ddeudsay.V.INFIN+SM wrthato_me.PREP+PRON.1S iI.PRON.1S naPRT.NEG bodbe.V.INFIN ythe.DET.DEF notasnote.N.F.PL Emilioname ynin.PREP machgenboy.N.M.SG+NM ito.PREP ddimnot.ADV+SM caelget.V.INFIN eihis.ADJ.POSS.M.3S gyrrudrive.V.INFIN Rawsonname .
  and I said I'd gone because they were calling the police station from Rawson to tell me that the grades for my son Emilio weren't being sent to Rawson
637SARa mi atebodd e (y)n ddigon swrth +"/.
  aand.CONJ miPRT.AFF ateboddanswer.V.3S.PAST ehe.PRON.M.3S ynPRT ddigonenough.QUAN+SM swrthsullen.ADJ .
  and he answered quite bluntly:
639SARxxx <mentrodd &t (y)n_ôl> [?] a gadawodd xxx .
  mentroddventure.V.3S.PAST yn_ôlback.ADV aand.CONJ gadawoddleave.V.3S.PAST .
  [...] ventured back and left [...]
641SARa wnes i ddim meddwl +...
  aand.CONJ wnesdo.V.1S.PAST+SM iI.PRON.1S ddimnot.ADV+SM meddwlthink.V.INFIN .
  and I didn't think...
655SARa mae EmilioCS (y)n deud +"/.
  aand.CONJ maebe.V.3S.PRES Emilioname ynPRT deudsay.V.INFIN .
  and Emilio says:
660SARa felly gollodd o ei ysgoloriaeth .
  aand.CONJ fellyso.ADV golloddlose.V.3S.PAST+SM oof.PREP eihis.ADJ.POSS.M.3S ysgoloriaethscholarship.N.F.SG .
  and so he lost his scholarship
670SARa (y)r bechgyn ar y ffarm weithio ac yn gweithio ar hyd ffermydd allan xxx .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF bechgynboys.N.M.PL aron.PREP ythe.DET.DEF ffarmfarm.N.F.SG weithiowork.V.INFIN+SM acand.CONJ ynPRT gweithiowork.V.INFIN aron.PREP hydlength.N.M.SG ffermyddfarms.N.F.PL allanout.ADV .
  and the boys on the farm working, and working across the farms out [...]
673SARac wedyn dyma mis Ionawr (.) dyma ddyn yn dod i insbecto mae yn debyg iawn de (.) efo (y)r arian a nodiadau a notasS EmilioCS a chwbl wedi mynd bob dydd i (y)r ysgol a wedi bod yn anferth o fachgen da a wedi stydio xxx .
  acand.CONJ wedynafterwards.ADV dymathis_is.ADV mismonth.N.M.SG IonawrJanuary.N.M.SG dymathis_is.ADV ddynman.N.M.SG+SM ynPRT dodcome.V.INFIN ito.PREP insbectoinspect.V.INFIN maebe.V.3S.PRES ynPRT debygsimilar.ADJ+SM iawnvery.ADV debe.IM+SM efowith.PREP yrthe.DET.DEF arianmoney.N.M.SG aand.CONJ nodiadaunotes.N.M.PL aand.CONJ notasnote.N.F.PL Emilioname aand.CONJ chwblall.ADJ+AM wediafter.PREP myndgo.V.INFIN bobeach.PREQ+SM dyddday.N.M.SG ito.PREP yrthe.DET.DEF ysgolschool.N.F.SG aand.CONJ wediafter.PREP bodbe.V.INFIN ynPRT anferthhuge.ADJ oof.PREP fachgenboy.N.M.SG+SM dagood.ADJ aand.CONJ wediafter.PREP stydiostudy.V.INFIN .
  and so then in January a man comes to inspect, probably, about Emilio's money and notes and grades [?], and everything, had gone every day to the school and had been an incredibly good boy and studied [...]
673SARac wedyn dyma mis Ionawr (.) dyma ddyn yn dod i insbecto mae yn debyg iawn de (.) efo (y)r arian a nodiadau a notasS EmilioCS a chwbl wedi mynd bob dydd i (y)r ysgol a wedi bod yn anferth o fachgen da a wedi stydio xxx .
  acand.CONJ wedynafterwards.ADV dymathis_is.ADV mismonth.N.M.SG IonawrJanuary.N.M.SG dymathis_is.ADV ddynman.N.M.SG+SM ynPRT dodcome.V.INFIN ito.PREP insbectoinspect.V.INFIN maebe.V.3S.PRES ynPRT debygsimilar.ADJ+SM iawnvery.ADV debe.IM+SM efowith.PREP yrthe.DET.DEF arianmoney.N.M.SG aand.CONJ nodiadaunotes.N.M.PL aand.CONJ notasnote.N.F.PL Emilioname aand.CONJ chwblall.ADJ+AM wediafter.PREP myndgo.V.INFIN bobeach.PREQ+SM dyddday.N.M.SG ito.PREP yrthe.DET.DEF ysgolschool.N.F.SG aand.CONJ wediafter.PREP bodbe.V.INFIN ynPRT anferthhuge.ADJ oof.PREP fachgenboy.N.M.SG+SM dagood.ADJ aand.CONJ wediafter.PREP stydiostudy.V.INFIN .
  and so then in January a man comes to inspect, probably, about Emilio's money and notes and grades [?], and everything, had gone every day to the school and had been an incredibly good boy and studied [...]
673SARac wedyn dyma mis Ionawr (.) dyma ddyn yn dod i insbecto mae yn debyg iawn de (.) efo (y)r arian a nodiadau a notasS EmilioCS a chwbl wedi mynd bob dydd i (y)r ysgol a wedi bod yn anferth o fachgen da a wedi stydio xxx .
  acand.CONJ wedynafterwards.ADV dymathis_is.ADV mismonth.N.M.SG IonawrJanuary.N.M.SG dymathis_is.ADV ddynman.N.M.SG+SM ynPRT dodcome.V.INFIN ito.PREP insbectoinspect.V.INFIN maebe.V.3S.PRES ynPRT debygsimilar.ADJ+SM iawnvery.ADV debe.IM+SM efowith.PREP yrthe.DET.DEF arianmoney.N.M.SG aand.CONJ nodiadaunotes.N.M.PL aand.CONJ notasnote.N.F.PL Emilioname aand.CONJ chwblall.ADJ+AM wediafter.PREP myndgo.V.INFIN bobeach.PREQ+SM dyddday.N.M.SG ito.PREP yrthe.DET.DEF ysgolschool.N.F.SG aand.CONJ wediafter.PREP bodbe.V.INFIN ynPRT anferthhuge.ADJ oof.PREP fachgenboy.N.M.SG+SM dagood.ADJ aand.CONJ wediafter.PREP stydiostudy.V.INFIN .
  and so then in January a man comes to inspect, probably, about Emilio's money and notes and grades [?], and everything, had gone every day to the school and had been an incredibly good boy and studied [...]
673SARac wedyn dyma mis Ionawr (.) dyma ddyn yn dod i insbecto mae yn debyg iawn de (.) efo (y)r arian a nodiadau a notasS EmilioCS a chwbl wedi mynd bob dydd i (y)r ysgol a wedi bod yn anferth o fachgen da a wedi stydio xxx .
  acand.CONJ wedynafterwards.ADV dymathis_is.ADV mismonth.N.M.SG IonawrJanuary.N.M.SG dymathis_is.ADV ddynman.N.M.SG+SM ynPRT dodcome.V.INFIN ito.PREP insbectoinspect.V.INFIN maebe.V.3S.PRES ynPRT debygsimilar.ADJ+SM iawnvery.ADV debe.IM+SM efowith.PREP yrthe.DET.DEF arianmoney.N.M.SG aand.CONJ nodiadaunotes.N.M.PL aand.CONJ notasnote.N.F.PL Emilioname aand.CONJ chwblall.ADJ+AM wediafter.PREP myndgo.V.INFIN bobeach.PREQ+SM dyddday.N.M.SG ito.PREP yrthe.DET.DEF ysgolschool.N.F.SG aand.CONJ wediafter.PREP bodbe.V.INFIN ynPRT anferthhuge.ADJ oof.PREP fachgenboy.N.M.SG+SM dagood.ADJ aand.CONJ wediafter.PREP stydiostudy.V.INFIN .
  and so then in January a man comes to inspect, probably, about Emilio's money and notes and grades [?], and everything, had gone every day to the school and had been an incredibly good boy and studied [...]
673SARac wedyn dyma mis Ionawr (.) dyma ddyn yn dod i insbecto mae yn debyg iawn de (.) efo (y)r arian a nodiadau a notasS EmilioCS a chwbl wedi mynd bob dydd i (y)r ysgol a wedi bod yn anferth o fachgen da a wedi stydio xxx .
  acand.CONJ wedynafterwards.ADV dymathis_is.ADV mismonth.N.M.SG IonawrJanuary.N.M.SG dymathis_is.ADV ddynman.N.M.SG+SM ynPRT dodcome.V.INFIN ito.PREP insbectoinspect.V.INFIN maebe.V.3S.PRES ynPRT debygsimilar.ADJ+SM iawnvery.ADV debe.IM+SM efowith.PREP yrthe.DET.DEF arianmoney.N.M.SG aand.CONJ nodiadaunotes.N.M.PL aand.CONJ notasnote.N.F.PL Emilioname aand.CONJ chwblall.ADJ+AM wediafter.PREP myndgo.V.INFIN bobeach.PREQ+SM dyddday.N.M.SG ito.PREP yrthe.DET.DEF ysgolschool.N.F.SG aand.CONJ wediafter.PREP bodbe.V.INFIN ynPRT anferthhuge.ADJ oof.PREP fachgenboy.N.M.SG+SM dagood.ADJ aand.CONJ wediafter.PREP stydiostudy.V.INFIN .
  and so then in January a man comes to inspect, probably, about Emilio's money and notes and grades [?], and everything, had gone every day to the school and had been an incredibly good boy and studied [...]
676SARa mi ddoth .
  aand.CONJ miPRT.AFF ddothcome.V.3S.PAST+SM .
  and he came
677SARa dyma (y)n gofyn i mi +"/.
  aand.CONJ dymathis_is.ADV ynPRT gofynask.V.INFIN ito.PREP miI.PRON.1S .
  and he asked me:
685SARa mi roth EmilioCS hanner yr arian i fi .
  aand.CONJ miPRT.AFF rothgive.V.3S.PAST Emilioname hannerhalf.N.M.SG yrthe.DET.DEF arianmoney.N.M.SG ito.PREP fiI.PRON.1S+SM .
  and Emilio gave me half the money
687SARa xxx (y)r hanner arall brynodd bâr o foch a ryw iâr cywion bach a ryw gywennod a (dip)yn bach o fwyd iddyn nhw .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF hannerhalf.N.M.SG arallother.ADJ brynoddbuy.V.3S.PAST+SM bârpair.N.M.SG+SM oof.PREP fochpigs.N.M.PL+SM aand.CONJ rywsome.PREQ+SM iârhen.N.F.SG cywionchick.N.M.PL bachsmall.ADJ aand.CONJ rywsome.PREQ+SM gywennodpullet.N.F.PL+SM aand.CONJ dipynlittle_bit.N.M.SG+SM bachsmall.ADJ oof.PREP fwydfood.N.M.SG+SM iddynto_them.PREP+PRON.3P nhwthey.PRON.3P .
  and [...] the other half he bought a couple of pigs and some little chicks and some pullets and a little bit of food for them
687SARa xxx (y)r hanner arall brynodd bâr o foch a ryw iâr cywion bach a ryw gywennod a (dip)yn bach o fwyd iddyn nhw .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF hannerhalf.N.M.SG arallother.ADJ brynoddbuy.V.3S.PAST+SM bârpair.N.M.SG+SM oof.PREP fochpigs.N.M.PL+SM aand.CONJ rywsome.PREQ+SM iârhen.N.F.SG cywionchick.N.M.PL bachsmall.ADJ aand.CONJ rywsome.PREQ+SM gywennodpullet.N.F.PL+SM aand.CONJ dipynlittle_bit.N.M.SG+SM bachsmall.ADJ oof.PREP fwydfood.N.M.SG+SM iddynto_them.PREP+PRON.3P nhwthey.PRON.3P .
  and [...] the other half he bought a couple of pigs and some little chicks and some pullets and a little bit of food for them
687SARa xxx (y)r hanner arall brynodd bâr o foch a ryw iâr cywion bach a ryw gywennod a (dip)yn bach o fwyd iddyn nhw .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF hannerhalf.N.M.SG arallother.ADJ brynoddbuy.V.3S.PAST+SM bârpair.N.M.SG+SM oof.PREP fochpigs.N.M.PL+SM aand.CONJ rywsome.PREQ+SM iârhen.N.F.SG cywionchick.N.M.PL bachsmall.ADJ aand.CONJ rywsome.PREQ+SM gywennodpullet.N.F.PL+SM aand.CONJ dipynlittle_bit.N.M.SG+SM bachsmall.ADJ oof.PREP fwydfood.N.M.SG+SM iddynto_them.PREP+PRON.3P nhwthey.PRON.3P .
  and [...] the other half he bought a couple of pigs and some little chicks and some pullets and a little bit of food for them
687SARa xxx (y)r hanner arall brynodd bâr o foch a ryw iâr cywion bach a ryw gywennod a (dip)yn bach o fwyd iddyn nhw .
  aand.CONJ yrthe.DET.DEF hannerhalf.N.M.SG arallother.ADJ brynoddbuy.V.3S.PAST+SM bârpair.N.M.SG+SM oof.PREP fochpigs.N.M.PL+SM aand.CONJ rywsome.PREQ+SM iârhen.N.F.SG cywionchick.N.M.PL bachsmall.ADJ aand.CONJ rywsome.PREQ+SM gywennodpullet.N.F.PL+SM aand.CONJ dipynlittle_bit.N.M.SG+SM bachsmall.ADJ oof.PREP fwydfood.N.M.SG+SM iddynto_them.PREP+PRON.3P nhwthey.PRON.3P .
  and [...] the other half he bought a couple of pigs and some little chicks and some pullets and a little bit of food for them
688SARa fan (y)na oedd o (y)n grwt bach pymtheg oed ar y ffarm yn byw fan (y)na .
  aand.CONJ fanplace.N.MF.SG+SM ynathere.ADV oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT grwtlad.N.M.SG+SM bachsmall.ADJ pymthegfifteen.NUM oedage.N.M.SG aron.PREP ythe.DET.DEF ffarmfarm.N.F.SG ynPRT bywlive.V.INFIN fanplace.N.MF.SG+SM ynathere.ADV .
  and there he was, a little lad of 15 on the farm living there
691SARac yn cysgu yn y dre (.) pan oedd o (y)n mynd i DrelewCS a (.) pan oedd o (y)n mynd i (y)r ysgol wed(yn) .
  acand.CONJ ynPRT cysgusleep.V.INFIN ynin.PREP ythe.DET.DEF dretown.N.F.SG+SM panwhen.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT myndgo.V.INFIN ito.PREP Drelewname aand.CONJ panwhen.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT myndgo.V.INFIN ito.PREP yrthe.DET.DEF ysgolschool.N.F.SG wedynafterwards.ADV .
  and sleeping in town when he went to Trelew and when he went to school afterwards
701SARer bod (y)na [/] (y)na nietosS a bisnietosS erbyn hyn .
  erer.IM bodbe.V.INFIN ynathere.ADV ynathere.ADV nietosgrandson.N.M.PL aand.CONJ bisnietosgreat-grandson.N.M.PL erbynby.PREP hynthis.PRON.DEM.SP .
  although there are grandchildren and great-grandchildren by now
702SAR&ba wyrion a gorwyrion de yn Gymraeg .
  wyriongrandson.N.M.PL aand.CONJ gorwyriongreat-grandson.N.M.PL debe.IM+SM ynin.PREP GymraegWelsh.N.F.SG+SM .
  grandchildren and great-grandchildren, right, in Welsh
714SARac oedd JuliaCS a LlinosCS yn DolafonCS yn deud dyna (y)r gair +"/.
  acand.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF Julianame aand.CONJ Llinosname ynin.PREP Dolafonname ynPRT deudsay.V.INFIN dynathat_is.ADV yrthe.DET.DEF gairword.N.M.SG .
  and Julia and Llinos in Dolavon said that was the word
723SARoedd hi (y)n mynd efo LlinosCS a (e)i gŵr xxx .
  oeddbe.V.3S.IMPERF hishe.PRON.F.3S ynPRT myndgo.V.INFIN efowith.PREP Llinosname aand.CONJ eihis.ADJ.POSS.M.3S gŵrman.N.M.SG .
  she was going with Llinos and her husband
730SARyndyn dw i (we)di ddarllen yn y papur bod hi (y)n dod yma tra oedd ryw bastorCS a (e)i wraig wedi bod fan (h)yn mae (y)n debyg .
  yndynbe.V.3P.PRES.EMPH dwbe.V.1S.PRES iI.PRON.1S wediafter.PREP ddarllenread.V.INFIN+SM ynin.PREP ythe.DET.DEF papurpaper.N.M.SG bodbe.V.INFIN hishe.PRON.F.3S ynPRT dodcome.V.INFIN ymahere.ADV trawhile.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF rywsome.PREQ+SM bastorpastor.N.M.SG+SM aand.CONJ eihis.ADJ.POSS.M.3S wraigwife.N.F.SG+SM wediafter.PREP bodbe.V.INFIN fanplace.N.MF.SG+SM hynthis.ADJ.DEM.SP maebe.V.3S.PRES ynPRT debygsimilar.ADJ+SM .
  yes, I read in the paper that she's coming here while some pastor and his wife had been here, probably
762SARa dw i (y)n nabod ElsieCS (y)chydig bach .
  aand.CONJ dwbe.V.1S.PRES iI.PRON.1S ynPRT nabodknow_someone.V.INFIN Elsiename ychydiga_little.QUAN bachsmall.ADJ .
  and I know Elsie a little bit
764SARoedd hi (y)n fach a (dy)na i_gyd .
  oeddbe.V.3S.IMPERF hishe.PRON.F.3S ynPRT fachsmall.ADJ+SM aand.CONJ dynathat_is.ADV i_gydall.ADJ .
  she was little and that's it
771SARa be arall xxx wybod .
  aand.CONJ bewhat.INT arallother.ADJ wybodknow.V.INFIN+SM .
  and what else [...] know
785SARa mi xxx gwella .
  aand.CONJ miPRT.AFF gwellaimprove.V.INFIN .
  and it [...] to improve
794SARac yn gweld xxx a gofyn iddo fo felly sut oedd o (y)n teimlo a o le oedd o wedi dod a lle oedd o wedi bod efo doctor cynt wedyn os oedd o ddim +...
  acand.CONJ ynPRT gweldsee.V.INFIN aand.CONJ gofynask.V.INFIN iddoto_him.PREP+PRON.M.3S fohe.PRON.M.3S fellyso.ADV suthow.INT oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT teimlofeel.V.INFIN aand.CONJ oof.PREP lewhere.INT+SM oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S wediafter.PREP dodcome.V.INFIN aand.CONJ llewhere.INT oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S wediafter.PREP bodbe.V.INFIN efowith.PREP doctordoctor.N.M.SG cyntearlier.ADJ wedynafterwards.ADV osif.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ddimnot.ADV+SM .
  and look [...], and ask him how he felt and where he'd come from and where he'd been with a doctor before, then if he hadn't...
794SARac yn gweld xxx a gofyn iddo fo felly sut oedd o (y)n teimlo a o le oedd o wedi dod a lle oedd o wedi bod efo doctor cynt wedyn os oedd o ddim +...
  acand.CONJ ynPRT gweldsee.V.INFIN aand.CONJ gofynask.V.INFIN iddoto_him.PREP+PRON.M.3S fohe.PRON.M.3S fellyso.ADV suthow.INT oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT teimlofeel.V.INFIN aand.CONJ oof.PREP lewhere.INT+SM oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S wediafter.PREP dodcome.V.INFIN aand.CONJ llewhere.INT oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S wediafter.PREP bodbe.V.INFIN efowith.PREP doctordoctor.N.M.SG cyntearlier.ADJ wedynafterwards.ADV osif.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ddimnot.ADV+SM .
  and look [...], and ask him how he felt and where he'd come from and where he'd been with a doctor before, then if he hadn't...
794SARac yn gweld xxx a gofyn iddo fo felly sut oedd o (y)n teimlo a o le oedd o wedi dod a lle oedd o wedi bod efo doctor cynt wedyn os oedd o ddim +...
  acand.CONJ ynPRT gweldsee.V.INFIN aand.CONJ gofynask.V.INFIN iddoto_him.PREP+PRON.M.3S fohe.PRON.M.3S fellyso.ADV suthow.INT oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ynPRT teimlofeel.V.INFIN aand.CONJ oof.PREP lewhere.INT+SM oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S wediafter.PREP dodcome.V.INFIN aand.CONJ llewhere.INT oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S wediafter.PREP bodbe.V.INFIN efowith.PREP doctordoctor.N.M.SG cyntearlier.ADJ wedynafterwards.ADV osif.CONJ oeddbe.V.3S.IMPERF ohe.PRON.M.3S ddimnot.ADV+SM .
  and look [...], and ask him how he felt and where he'd come from and where he'd been with a doctor before, then if he hadn't...
796SARa nawr (dy)dyn nhw ddim yn wneud hynna .
  aand.CONJ nawrnow.ADV dydynbe.V.3P.PRES.NEG nhwthey.PRON.3P ddimnot.ADV+SM ynPRT wneudmake.V.INFIN+SM hynnathat.PRON.DEM.SP .
  and now they don't do that
798SARmaen nhw (y)n siarad a dibynnu ar hynna .
  maenbe.V.3P.PRES nhwthey.PRON.3P ynPRT siaradtalk.V.INFIN aand.CONJ dibynnudepend.V.INFIN aron.PREP hynnathat.PRON.DEM.SP .
  they talk, and depend on that
799SARa wnân nhw ddim_byd heb bod os na (y)dyn nhw (y)n siarad a dod i xxx efo (y)r bobl sâl wnân nhw ddim o (e)u deall nhw .
  aand.CONJ wnândo.V.3P.PRES+SM nhwthey.PRON.3P ddim_bydnothing.ADV+SM hebwithout.PREP bodbe.V.INFIN osif.CONJ naPRT.NEG ydynbe.V.3P.PRES nhwthey.PRON.3P ynPRT siaradtalk.V.INFIN aand.CONJ dodcome.V.INFIN ito.PREP efowith.PREP yrthe.DET.DEF boblpeople.N.F.SG+SM sâlill.ADJ wnândo.V.3P.PRES+SM nhwthey.PRON.3P ddimnot.ADV+SM oof.PREP eutheir.ADJ.POSS.3P deallunderstand.V.INFIN nhwthey.PRON.3P .
  and they'll do nothing without talking and coming to [...] with the sick people, they'll do nothing to understand them
799SARa wnân nhw ddim_byd heb bod os na (y)dyn nhw (y)n siarad a dod i xxx efo (y)r bobl sâl wnân nhw ddim o (e)u deall nhw .
  aand.CONJ wnândo.V.3P.PRES+SM nhwthey.PRON.3P ddim_bydnothing.ADV+SM hebwithout.PREP bodbe.V.INFIN osif.CONJ naPRT.NEG ydynbe.V.3P.PRES nhwthey.PRON.3P ynPRT siaradtalk.V.INFIN aand.CONJ dodcome.V.INFIN ito.PREP efowith.PREP yrthe.DET.DEF boblpeople.N.F.SG+SM sâlill.ADJ wnândo.V.3P.PRES+SM nhwthey.PRON.3P ddimnot.ADV+SM oof.PREP eutheir.ADJ.POSS.3P deallunderstand.V.INFIN nhwthey.PRON.3P .
  and they'll do nothing without talking and coming to [...] with the sick people, they'll do nothing to understand them

Change language


Contact us

bilingualism@bangor.ac.uk


The corpora

The Siarad corpus
The Patagonia corpus
The Miami corpus

patagonia6: menu


Research Team


Collaborators


Publications


Bangor Autoglosser


Acknowledgements

The support of the Arts and Humanities Research Council (AHRC), the Economic and Social Research Council (ESRC), the Higher Education Funding Council for Wales (HEFCW) and the Welsh Government is gratefully acknowledged.